Serikali ya Afrika Kusini imebatilisha “hali ya maafa” ya kitaifa iliyotangazwa mwezi Februari ili kudhibiti mzozo wa umeme. Mnamo Februari 9, Rais Cyril Ramaphosa aliomba kanuni za maafa ili kukabiliana na mzozo huo ambao ulijumuisha kukatwa kwa umeme kila siku na shirika la serikali la Eskom kutokana na kuharibika mara kwa mara katika vituo vyake vya zamani vya nishati ya makaa ya mawe na ufisadi wa miaka mingi.
Hali ya maafa iliipa serikali mamlaka ya ziada ya kukabiliana na mgogoro huo, ikiwa ni pamoja na kuruhusu taratibu za ununuzi wa dharura na ucheleweshaji mdogo wa ukiritimba na uangalizi mdogo.
Serikali sasa itafanya kazi kupitia Kamati yake ya Mgogoro wa Nishati kupunguza athari za kukatwa kwa umeme kwa kutumia sheria zilizopo na mipangilio ya dharura, Waziri wa Ushirikiano wa Utawala Bora na Masuala ya Kimila (CoGTA) Thembi Nkadimeng alisema katika taarifa yake Jumatano.
Kama sehemu ya juhudi za kupunguza athari za mgogoro huo, Waziri wa Umeme aliyeteuliwa hivi karibuni, Kgosientsho Ramokgopa alitembelea vituo vya umeme vya shirika hilo vilivyokumbwa na matatizo katika wiki za hivi karibuni. Alikuwa na mashauriano ndani ya serikali na Eskom yenye lengo la kutatua uhaba wa umeme, CoGTA ilisema. Serikali ilisema iliamua kusitisha kanuni za maafa kutokana na maendeleo hayo.
Sheria ya hali ya maafa ilitumiwa kwanza kuwezesha mamlaka za afya kujibu kwa haraka zaidi janga la COVID-19, lakini wachambuzi wengine walitilia shaka ingesaidia kuongeza usambazaji wa umeme. Pia ilipingwa mahakamani na OUTA, shirika lisilo la faida ambalo linalenga kupambana na ufisadi wa serikali na ukiukaji wa kodi.
“Serikali inaondoa hali ya maafa ya kitaifa kwa kujibu hatua ya kisheria ya OUTA kupinga mantiki yake,” shirika hilo lilisema kujibu uondoaji huo. OTA ilisema kanuni za maafa zingewezesha rushwa na kwamba mgogoro huo unaweza kudhibitiwa kwa kutumia sheria zilizopo.
Eskom imetekeleza mipango ya kukatika kwa umeme tangu mwanzoni mwa mwaka, huku kaya nyingi na biashara hazina umeme kwa hadi saa 10 kwa siku. Upunguzaji huo, unaojulikana nchini kama “kupunguza mzigo”, umeathiri kaya na biashara ndogo ndogo katika taifa hilo lenye viwanda vingi zaidi barani Afrika. Shirika hilo lilisema halitatoa maoni yoyote kuhusu hali ya uondoaji wa maafa hadi litakaposhirikiana na serikali.
